W prostych słowach możemy opisać ją jako rodzaj rozmowy na temat tego, jak postrzegamy samych siebie, świat i innych oraz w jaki sposób nasze zachowanie wpływa na nasze myśli i uczucia.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT) ma na celu pomoc w zmianie sposobu myślenia i zachowania, co powinno przyczynić się do poprawy samopoczucia. Zajmuje się problemami i trudnościami, które dzieją się „tu i teraz”. Uwaga skupiona jest na poszukiwaniu sposobów poprawienia stanu świadomości pacjenta w chwili obecnej.
Główną ideą podejścia w terapii poznawczo-behawioralnej jest przekonanie, że zaburzenia w zachowaniu są utrwalonymi negatywnymi reakcjami, których nauczyliśmy się w ciągu życia. Można je zatem zmodyfikować lub „oduczyć” się nieprawidłowych reakcji. Mówiąc więc o problemach psychicznych w ujęciu poznawczo-behawioralnym, mówimy, że dochodzi do nich wtedy, gdy określony bodziec (czyli źródło problemu, np. trudna sytuacja rodzinna) powoduje negatywne, często nieuzasadnione uczucia, myśli i działania pacjenta.
Podczas spotkań z terapeutą problematyczna sytuacja rozkładana jest na „czynniki pierwsze” - wspólnie z pacjentem rozróżniamy źródło problemu (bodziec) i to jakie zachowania i reakcje zostały przez nie wywołane, jaki miały wpływ. Zrozumienie tego procesu pozwala na modyfikację naszych reakcji, a w efekcie przerwanie błędnego koła negatywnych myśli, odczuć, zachowań.
Cel końcowy psychoterapii poznawczo-behawioralnej to doprowadzenie pacjenta do momentu, gdy jest on w stanie samodzielnie rozłożyć problem na mniejsze elementy i wypracować własne metody radzenia sobie z znim.
Dla kogo może być przeznaczona?
Wg badań naukowych psychoterapia CBT okazuje się skuteczna w leczeniu takich problemów, jak:
- Depresja
- Zaburzenia lękowe (lęk paniczny, lęk uogólniony)
- Agorafobia i inne fobie
- Fobia społeczna
- Zaburzenia odżywiania (Anoreksja/Bulimia)
- Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (natręctwa)
- Zespół stresu pourazowego (PTSD)
- Choroba afektywna dwubiegunowa
Psychoterapia poznawno-behawioralna w gabinecie psychoterapeuty.
Terapia jest ograniczona w czasie i może trwać od 6 tygodni do 6 miesięcy, a nawet dłużej, jednak ważne jest aby pamiętać, że czas psychoterapii uzależniony jest przede wszystkim od problemu pacjenta i jego postępów w trakcie terapii.
Pierwsze sesje (od dwóch do czterech) dają terapeucie możliwość sprawdzenia, czy tego rodzaju terapia jest właściwa dla danego pacjenta, a pacjentowi okazję przekonania się, czy odpowiada mu ta metoda leczenia. Zbierany jest wywiad, pogłębiony o przeszłość i historię pacjenta.
W trakcie kolejnych sesji pacjent i terapeuta ustalają tematy sesji – to pacjent decyduje, na czym chce się skoncentrować na każdym etapie terapii i co jest dla niego ważne, nad czym chce się zatrzymać.